NEWS NEWS ARCHIWUM ZESPÓŁ BIOGRAFIA DAVE GAHAN MARTIN L. GORE ANDY FLETCHER ALAN WILDER VINCE CLARKE EKIPA DYSKOGRAFIA ALBUMY SINGLE VIDEO TELEDYSKI SOLO GALERIA ZESPÓŁ KONCERTOWE FANI TEKSTY ORYGINALNE POLSKIE FANI GALERIA ARTYKUŁY ZLOTY FAN-ZINY ARCHIWUM WYWIADY ARTYKUŁY KONCERTY MODEFILES SPRZĘT DOWNLOAD RADIO RMF DM STRONA KONTAKT LINKI KSIĘGA GOŚCI KONKURS MAPA STRONY CREDITS ARCHIWUM - ARTYKUŁY Świat w oczach Depeche Mode  Karolina Kosińska - Ha.art. O wszystkim zadecydowała końcĂłwka lat 80. Depeche Mode mogli zaczynać jako śliczni i słodcy chłopcy grajÄ cy tanecznÄ , rĂłwnie prostÄ , co uroczÄ , syntezatorowÄ muzykę. Mogli teĹź ostatecznie przekroczyć prĂłg wiekĂłw jako eleganccy twĂłrcy o wyrafinowanych gustach. Ale pierwsze skojarzenie z zespołem nie wiÄ Ĺźe się ani z poczÄ tkiem, ani z ostatnimi dokonaniami panĂłw z Basildon. To na półmetku tej długiej drogi , wtedy, gdy wydane zostały dwie, decydujÄ ce płyty: "Music For The Masses" i "Violator", grupa wykreowała swĂłj najsłynniejszy, kanoniczny dziś wizerunek. Przetrwał on wszystkie późniejsze transformacje "image'u" grupy. Stworzył nie tylko styl, kult DM, arsenał gestĂłw kaĹźdego fana, ale i caĹ‚Ä realność a la Depeche Mode. Wtedy teĹź powstały najlepsze i chyba najbardziej dla zespołu charakterystyczne videoclipy, zachwycajÄ ce stylistycznÄ i tematyczna jednorodnościÄ . I choćby nie wiem jak sugestywnie David Gahan i Martin Gore opisywali świat w swoich oczach, nie mogliby słowami i dĹşwiękiem narzucić swoim fanom tak jednolitej i sugestywnej wizji rzeczywistości. Rzeczywistość takich clipĂłw jak "Never Let Me Down Again", "Strangelove", "Behind The Wheel", "World In My Eyes", "Personal Jesus" czy "Policy Of Truth", to zupełnie nowy, bardzo plastyczny świat, w ktĂłrym muzyka, słowa i obrazy zrosły się w jedno. I jeśli chce się zrozumieć w pełni fenomen DM, trzeba, choćby na chwilę w tym świecie zamieszkać. IstniejÄ tylko dwie scenerie - albo ogromne przestrzenie, pola, prerie, gĂłry majaczÄ ce gdzieś w oddali, albo miasta i miasteczka, z ich pustymi ulicami i opuszczonymi domami. Wszystko, co było naturalne, zostało przetworzone, sfabrykowane. Nie ma juĹź przyjaznej przyrody - połacie pĂłl wyglÄ dajÄ jak płaskie, chropowate płaszczyzny o dziwacznej, coraz to innej fakturze, a gĂłry zdajÄ się być wycięte z kartonu. Nawet drzewa sÄ martwe i karłowate, albo teĹź rĂłwno i bezlitośnie przycięte - przestajÄ być Ĺźywe, stajÄ się rekwizytami. Czasem zamiast pejzaĹźu oglÄ damy namalowane tylko na ekranie, przesuwajÄ ce się chmury. Otoczenie przeraĹźa swojÄ obcościÄ i odhumanizowaniem. Cywilizacja ingeruje we wszystko i nie ma miejsc, gdzie nie pozostawiałaby swego piętna. Wielopasmowe autostrady przecinajÄ bezbarwne przestrzenie, a nad nimi wznoszÄ się wiatraki elektrowni, słupy wysokiego napięcia i krzyĹźujÄ ce się trakcje. Świat naturalny stopniowo zmienia się w świat industrialny, sztuczny, nieludzki. Ale panowie z DM chyba się w nim odnajdujÄ . Ta industrialność nie jest nawet nowoczesna. Nie ma tej gładkości i lekkości tak charakterystycznej dla chromowanych powierzchni końca XX w. Jest toporna i ciężka. Opiera się na pracy, na wysiłku. To rzeczywistość fabryk, a nie elegancji sprzętu hi-fi. W tym świecie wyeksponowane jest wszystko, co stalowe - ogrodzenia, balustrady, kraty wind, konstrukcje. WaĹźna jest jednak nie sama ich obecność, ale faktura - surowa koronka metalu. TworzÄ nowy model piękna, a ich finezja staje się godnym ekwiwalentem finezji przyrody. To wśrĂłd nich, a nie wśrĂłd drzew, przeĹźywamy naszÄ codzienność. Nie tylko przedmioty i materiały sÄ sztuczne. Tu nic NIE ISTNIEJE naturalnie. Otoczenie to niekończÄ ca się instalacja. Wszystko jest upozowane i misternie rozplanowane w przestrzeni. Rzeczywistość jest ascetyczna, Ĺźaden przedmiot nie jest przypadkowy, a kompozycja kadrĂłw dopracowana jest w kaĹźdym, najmniejszym nawet szczegĂłle. To, co niepotrzebne, nie ma racji bytu. Dzieki temu kaĹźda rzecz jest zauwaĹźalna, znaczÄ ca i istotna. Ma swojÄ autonomię i własnÄ przestrzeń. Traci wartość uĹźytkowÄ - staje się symbolem. Czasami obrazy z tych clipĂłw przypominajÄ swojÄ logikÄ dzieła surrealistĂłw: dziecko raczkuje po niby-zegarze ułoĹźonym z białych liter na czarnej tkaninie, a David i stojÄ ca obok niego kobieta wpatrujÄ się w hipnotyzujÄ ce, wirujÄ ce, biało-czarne koło fortuny. Przedmioty wyrwane z naturalnego kontekstu stajÄ się tajemnicze i niepokojÄ ce. W tym hipercywilizacyjnym świecie przeraĹźajÄ cy bezruch skontrastowany jest z obsesjÄ ciÄ głego przemieszczania się. Kobieta z pieskiem na smyczy jest rĂłwnie statyczna jak wieĹźa Eiffla w tle; członkowie zespołu stojÄ nieruchomo na tle ceglanej ściany trzymajÄ c na rękach nagie niemowlęta. Nie śledzimy historii, nawet nie obserwujemy sytuacji - kontemplujemy obrazy. Z drugiej jednak strony najczęściej powtarzajÄ cym się motywem jest podróş i pojazdy wszelkiej maści. Albo Gahan oglÄ da świat przesuwajÄ cy się za oknami jego karłowatego samochodzika, albo piękna, milczÄ ca kobieta zabiera go na przejaĹźdĹźkę motocyklem, albo masywny traktor holuje z opuszczonej, wiejskiej drogi zdezelowane, pokraczne auto. Pojazdy sÄ Ĺ›rodkami komunikacji - międzyludzkiej rĂłwnieĹź. Bohaterowie clipĂłw DM sÄ zawsze samotni i zamknięci w sobie. Prawdziwej bliskości nie ma, a wspĂłlna podróş jest jej jedynÄ namiastkÄ . Tylko w samochodzie Gahan umie zdobyć się na szczerość, tylko pędzÄ c na motocyklu ma odwagę czule przytulić kobietę i tylko za kierownicÄ jest wreszcie sobÄ . Przekazanie jej komuś innemu jest dowodem najwyĹźszego zaufania. Obok samochodu najczęściej pojawiajÄ cymi się rekwizytami sÄ megafon (dokładnie taki, jaki widnieje na okładce "Music For The Masses") i ekran. Maja przypominać o tym, Ĺźe zespół traktuje swoja twĂłrczość jak misję. ChcÄ do nas dotrzeć pierwsi - powielajÄ c swĂłj obraz, nagłaśniajÄ c wszystko, co majÄ nam do powiedzenia. Megafon i ekran to środki, dzięki ktĂłrym moĹźna ratować świat. Nigdy wcześniej, ani nigdy później w Ĺźadnych mediach nie pojawił się tak kanoniczny portret całej czwĂłrki. PosÄ gowe figury muzykĂłw w clipie "Enjoy the Silence" to chyba ich najsłynniejszy wizerunek w historii całej kariery. Dookoła milczÄ ca ciemność, a oni, w swoich klasycznych czarnych, skĂłrzanych kurtkach i białych koszulkach, dumnie spoglÄ dajÄ w obiektyw kamery. Brakuje tu tylko tak charakterystycznych okularĂłw, ktĂłre zwykle wiernie towarzyszÄ panom z DM. Dave patrzy z pogardÄ , Martin z tajemnicÄ w oczach. SÄ niewiarygodnie powaĹźni, wręcz perwersyjni w swej powadze, bo jednocześnie sÄ przecieĹź przedmiotami poĹźÄ dania. Kobiety ich kochajÄ , a mężczyĹşni chcieliby choć przez chwilę patrzeć ich oczami, Ĺźyć w ich ciałach. Ten wizerunek pojawia się we wszystkich niemal clipach, zastygajÄ c w pomnik. Tak naprawdę "rynkowÄ " wizualnÄ wartość mieli zawsze tylko Martin i David. I tylko oni mogli dyktować fanom, jak naleĹźy wyglÄ dać. Choć obaj mieli ten sam koloryt, reprezentowali zupełnie inne style. David to kwintesencja po "depeszowemu" pojętej męskości. Zawsze w wÄ skich spodniach, zawsze w obcisłych koszulkach, z narzuconÄ nań skĂłrzanÄ kurtkÄ , marynarkÄ lub luĹşnÄ , wiecznie rozpiętÄ koszulÄ . Do tego ciężkie buty, czasem połyskliwy, metalowy krzyĹź na piersiach. I oczywiście fryzura, ktĂłra zdeterminowała uczesanie milionĂłw wielbicieli zespołu: podgolone z boku, rĂłwno i płasko przystrzyĹźone z gĂłry włosy. Jego zachowanie na scenie ( a Depeche Mode lubi wstawiać fragmenty koncertĂłw do swoich clipĂłw) jest rĂłwnie skodyfikowane jak jego wyglÄ d. Maniera jego ruchĂłw, tego quasi-tańca, otrzymała zresztÄ od fanĂłw wdzięcznÄ nazwę "dave-dance". Gahan jest pierwszym wyznawcÄ kultu DM, a Ĺźe jest to juĹź religia, nie ma wÄ tpliwości. Jego bycie na scenie, jego śpiewanie to nie zwykła ekspresja - to obowiÄ zek. A on jest misjonarzem. Dave w clipach prawie nigdy nie Ĺźartuje, nie śmieje się. Jest zaangaĹźowany, z jednej strony przejęty swojÄ rolÄ , z drugiej zaś zdystansowany. Jest nosicielem prawdy i krĂłlem w swoim krĂłlestwie - i w tej szacie zawsze występuje. Martin z kolei to uosobienie lodowatej perwersji. Ufarbowane, platynowe włosy, skĂłrzane, skÄ pe stroje, łańcuchy, metalowe obręcze, mundury, gumowe kombinezony - to jego atrybuty. Nie jest jednak demonicznym sadomasochistÄ . Paradoksalnie zdaje się być bardzo niewinny - ot, takie wyjÄ tkowo świadome i lubiÄ ce dziwne zabawki dziecko. MoĹźe przesadÄ będzie stwierdzenie, Ĺźe reprezentuje pierwiastek kobiecy, ale faktem jest, Ĺźe jako jedyny z całego zespołu nie boi się odejść od stereotypu "prawdziwego faceta". Lubi szminki, perły, sukienki, piĂłra, jest cudownÄ hybrydÄ mrocznej seksualności i delikatnej "kobiecości". Jego charyzma tkwi w jego tajemniczości. Poczucie misji to chyba podstawa ich twĂłrczości. ChcÄ ratować, nauczać, formować od małego wyznawcĂłw swojej polityki prawdy. W "Question of Time" nieznany motocyklista przywozi im dziecko, a później wszyscy czterej trzymajÄ w ramionach niemowlęta. CzyĹźby traktowali siebie aĹź tak powaĹźnie i byli tak świadomi wpływu, jaki majÄ na innych? Poza swojÄ rolÄ panowie z DM zdajÄ się być jednak bardzo zagubieni i wyobcowani. Kiedy nie sÄ na scenie - milczÄ . MĂłwiÄ ciałem, ale ich ciała sÄ zimne i niedostępne. SÄ tylko częściÄ swego świata i rzÄ dzÄ nimi jego prawa. Tak naprawdę nie majÄ być istotami ludzkimi, majÄ być rekwizytami, ikonami, na ktĂłre przekładamy wizję tej hermetycznej, czarno białej rzeczywistości. Tutaj kaĹźdy istnieje sam dla siebie i prawdziwe, bliskie relacje sÄ niemoĹźliwe. I tak jak między muzykami DM obecna jest jeszcze tzw. "męska solidarność", do ktĂłrej nie potrzeba słów, tak interakcja z kobietami jest albo zupełnie nierealna, albo nieudana. Kobiety zawsze sÄ obiektami, na ktĂłre się patrzy. UwodzÄ , prowokujÄ , rozbierajÄ się i prÄ™ĹźÄ na chłodnej pościeli, ale nigdy nie sÄ ciepłe i bliskie. Ich zmysłowość jest lodowata. ChodzÄ na wysokich obcasach, majÄ długie, szczupłe nogi i spĂłdniczki mini, a pod spodem nierzadko skĂłrzanÄ czy lateksowÄ bieliznę. Nie mĂłwiÄ ani słowa, sÄ dla mężczyzn wielkÄ enigmÄ i symbolem poĹźÄ dania. Nawet kiedy w "World In My Eyes" David obejmuje dziewczynę siedzÄ cÄ obok niego w samochodzie, a ona śmieje się - nie widać między nimi Ĺźadnego porozumienia. W "Policy Of Truth" kaĹźdy pocałunek kończy się niemÄ , gwałtownÄ ucieczkÄ partnerki. Czasem kobiety sprowadzone sÄ po prostu do roli prostytutek. Zagubieni chłopcy tak odwracajÄ porzÄ dek, Ĺźe dziewczyny mylÄ ich słabość z siĹ‚Ä . OddajÄ im kontrolę i, tak jak w "Personal Jesus", całujÄ poddańczo dłonie Davida. Przez to wszystko przebija jednak tylko zwykłe, ludzkie, rozpaczliwe pragnienie bycia obok kogoś bliskiego. To dziwna i trudna miłość, ale jedyna, na jakÄ ich stać. Jej symbolem jest powracajÄ ca natrętnie róşa - piękna, ale sprawiajÄ ca bĂłl. Do tego ciemna i rĂłwnie nienaturalna, jak wszystko wokół. Kiedy wejdziemy do klubu, gdzie właśnie ma miejsce zlot fanĂłw DM, widzimy tylko masę zmultiplikowanych sobowtĂłrĂłw Davida Gahana. Nie ma ani jednego Martina - widocznie jego "image" to zbyt wiele dla przeciętnego fana. Wszyscy sÄ powaĹźni, niedostępni i chłodni. Wszyscy odśpiewujÄ kolejne utwory jak hymny, z poczuciem, Ĺźe właśnie zmieniajÄ Ĺ›wiat. OprĂłcz przemykajÄ cych od czasu do czasu wychudzonych, długowłosych i brodatych GahanĂłw z okresu płyty "Songs Of Faith And Devotion" na sali widać tylko jego wersje z "Violatora". Kiedy zaś ogłoszony jest konkurs na najlepiej wykonany "dave-dance", sprawa staje się jasna: o wszystkim zadecydowała końcĂłwka lat 80... Karolina Kosińska (studentka 5 roku filmoznawstwa w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwerystetu Jagiellońskiego)
	Copyright © 2005-2025 Modern Mode Realizacja : DIALNET strona główna /  news /  zespół /  dyskografia /  galeria /  teksty /  fani /  archiwum /  strona